Aktualności
Moniuszkowska kantata romantyczna do poezji Mickiewicza – „Sonety krymskie” w wydaniu źródłowo-krytycznym
2024-02-23
Choć Stanisław Moniuszko jest powszechnie znany przede wszystkim ze swej twórczości operowej i pieśniowej, niebagatelne miejsce w jego kompozytorskim dorobku zajmuje gatunek kantaty. Jednym z jego największych osiągnięć w tym zakresie są Sonety krymskie – muzyczna interpretacja słynnego cyklu Adama Mickiewicza. Nakładem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego ukazało się dwujęzyczne wydanie źródłowo-krytyczne dzieła.
Twórczość Mickiewicza towarzyszyła Moniuszce przez niemal całe życie i była dla niego silną inspiracją. Sięgając po Sonety krymskie, Mistrz z Ubiela umuzycznił osiem wierszy z poetyckiego cyklu; skwapliwie wykorzystał szczególny potencjał ilustracyjny wybranych sonetów, jednocześnie dbając o zrównoważenie roli poszczególnych elementów dzieła muzycznego w kantacie. I tak dominującą, wyrazistą rytmikę w Żegludze czy Burzy równoważy liryczna Cisza morska i subtelna kolorystyka Nocy. Ruina wyróżnia się ciekawie poprowadzoną dynamiką – przeplatającą sforzata i wyciszenia – oraz umiejętnym operowaniem trybami molowym i durowym.
To właśnie ilustracyjny charakter kantaty został szczególnie podkreślony w obszernej notce opublikowanej w „Kurierze Warszawskim” po prawykonaniu dzieła 16 lutego 1868 roku: tylu już kompozytorów kusiło się o odmalowanie tonami tej orgii rozszalałych żywiołów [burzy], lecz wyznać musimy, że (nie wyjmując i Beethovena), żadnemu się to tak jak Moniuszce nie udało.
Sonety krymskie to dzieło, które z pewnością zasługuje na pamięć i stałą pozycję w repertuarze koncertowym. Zainteresowanie badaczy i melomanów powinny one wzbudzić tym bardziej, że kantata jest egzemplifikacją spojrzenia Stanisława Moniuszki na jedne z najwybitniejszych dzieł polskiej poezji dziewiętnastowiecznej. W kontekście oratoryjnego i kantatowego dorobku kompozytora Sonety stanowią jedno z największych jego osiągnięć – są dziełem utrzymanym w stylistyce dojrzalszego romantyzmu niż wcześniejsze, klasycyzujące kantaty inspirowane Witoloraudą – czytamy we wstępie nowej edycji kantaty, wydanej przez PWM.
Dwujęzyczne, polsko-angielskie wydanie opatrzone jest wyczerpującym komentarzem krytycznym oraz obszernym wstępem nakreślającym rolę gatunku kantaty w twórczości Mistrza z Ubiela, historię powstania i recepcji Sonetów krymskich, jak również analizę dzieła. W aneksie znajduje się również rekonstrukcja Pieśni młodzieńca autorstwa Aleksandra Polińskiego z 1914 roku.
Edycję źródłowo-krytyczną Sonetów… opracowała Jolanta Bujas-Poniatowska – muzykolożka, doktorantka w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie przygotowuje rozprawę poświęconą religijnej kulturze muzycznej Rzymskich Katolików na terenach polskich w latach 1795-1830. Z PWM współpracuje od 2019 roku jako autorka, redaktorka i tłumaczka.
Tom wchodzi w skład edycji Dzieł Wszystkich Stanisława Moniuszki, której celem jest wydanie źródłowo-krytyczne zachowanych kompozycji Stanisława Moniuszki w wersji ustalonej przez twórcę, oczyszczonej z błędów i przeróbek zawartych w późniejszych wydaniach. Seria jest wydawana w ramach projektu Dziedzictwo Muzyki Polskiej, realizowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Sonety krymskie Stanisława Moniuszki można znaleźć w stacjonarnej księgarni PWM oraz w księgarni internetowej: pwm.sklep.pl
Najczęściej czytane:
Refleksje i mistyka nad różnymi obszarami życia to wątki towarzyszące utworom, których prawykonania odbędą się w grudniu. Nowych dzieł kompozytorów współpracujących z Polskim Wydawnictwem Muzycznym będzie można posłuchać w Katowicach oraz Bydgoszczy.
Już 7 grudnia w Studiu S1 w Warszawie specjalnym koncertem swoje osiemdziesiąte urodziny będzie obchodził „Ruch Muzyczny” – najstarsze czasopismo o muzyce klasycznej w Polsce. W programie znajdą się m.in. kompozycje dawnych, legendarnych redaktorów naczelnych – Stefana Kisielewskiego i Zygmunta Mycielskiego
Dziedzictwo muzyczne w nowym formacie — prezentacja portalu Polska Biblioteka Muzyczna podczas XVI Ogólnopolskiej Konferencji Bibliotekarzy Muzycznych pod hasłem "Muzykalia w zmieniającym się otoczeniu bibliotecznym – integracja, współpraca, harmonia".
Z okazji jubileuszu 80-lecia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, zasłużeni pracownicy Oficyny oraz związani z nią autorzy i przedstawiciele polskiego środowiska muzycznego zostali uhonorowani odznaczeniami państwowymi. Samo wydawnictwo otrzymało też Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
I Koncert fortepianowy e-moll op. 11 w rzeczywistości powstał kilka miesięcy po II Koncercie f-moll op. 21; „zamieniona” opusowa numeracja wynika z dat wydań obu utworów. Dziś pochylimy się nad późniejszym z tych dwóch z dzieł, dojrzalszym i kreślonym pewniejszą ręką. W kolejnej odsłonie cyklu „Historia pewnego utworu” przyjrzymy się koncertowym programom, sztambuchowym wyznaniom i pożegnaniu z Ojczyzną.
Choć o życiu i twórczości Fryderyka Chopina napisano już niemal wszystko, jego dwie podróże do Brytanii wciąż pozostają mało znanym epizodem biografii. Książka Petera Willisa „Chopin w Brytanii” rzuca nowe światło na ten fragment życia kompozytora, wypełniając lukę w dotychczasowych badaniach. Teraz nakładem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego ukazuje się po raz pierwszy w polskim tłumaczeniu.
Problemy z librettem, kolejne niezrealizowane premiery, konflikt z Londynem i wreszcie zaginięcie partytury – Philaenis, pierwsza opera Romana Statkowskiego, zdawała się nie mieć szczęścia… W kolejnej odsłonie cyklu „Historia pewnego utworu” przyjrzymy się zrządzeniom losu, Pyrrusowym zwycięstwom i długiej drodze na Parnas.
12 listopada 2025 roku przypada setna rocznica śmierci Romana Statkowskiego – polskiego kompozytora nurtu późnoromantycznego i pedagoga, ucznia m.in. Władysława Żeleńskiego, Nikołaja Sołowiowa i Antona Rubinsteina, a (wedle niektórych źródeł) także Nikołaja Rimskiego-Korsakowa. Ciekawy wybór twórczości fortepianowej tego kompozytora, nową instrumentację jego opery Philaenis oraz album z jazzowymi impresjami inspirowanymi operą Maria można znaleźć w katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.
Marcel Chyrzyński tworzy muzykę akustyczną, elektroakustyczną i elektroniczną. Jest również twórcą muzyki do spektakli teatralnych – jego zainteresowania skierowane są głównie na teatr współczesny. W listopadzie jest naszym Kompozytorem Miesiąca i uchyla drzwi do swojej pracowni, w której odnajdziemy m.in. partytury najnowszych utworów, niezwykłe kolekcje japońskich drzeworytów, czy imponujący zestaw… fajek.
Dorian Gray – operowa odsłona jedynej powieści Oscara Wilde’a na scenie Teatru Wielkiego w Poznaniu. Niewinność i niczym nieskażone piękno w pułapce kultu młodości w operze skomponowanej przez Elżbietę Sikorę i w inscenizacji Davida Pountneya. Za pulpitem dyrygenckim maestro Jacek Kaspszyk.
