Aktualności
Co kryje trzeci tom „Pism” Romana Palestra? Zwieńczenie publicystycznej trylogii
2024-11-19
Celne i bezkompromisowe komentarze w błyskotliwym stylu, czyli Roman Palester o muzyce, sztuce oraz literaturze. Ostatni tom trylogii „Pisma” trafił na półki księgarń. Zbiór myśli kompozytora i wieloletniego redaktora audycji kulturalnych Radia Wolna Europa to doskonała propozycja dla miłośników sztuki, będąc przyjemną, a równocześnie skłaniającą do refleksji lekturą.
Dzieła i problemy – trzeci, a zarazem ostatni tom Pism Romana Palestra – to książka, w której muzyka po raz kolejny spotyka się ze sztukami wizualnymi i literaturą. Czytelnik odnajdzie w niej ponad sto dwadzieścia szkiców, poświęconych wybranym dziełom oraz zagadnieniom z dziedziny kultury. Większość tekstów to radiowe felietony Palestra, emitowane na falach Radia Wolna Europa w latach 1952–1972, po raz pierwszy ogłoszone drukiem. Ponadto w tomie zamieszczone zostały nieopublikowane wcześniej obszerne studia poświęcone trzem dekadom muzyki polskiej i edycjom listów Chopina, a także wywiad, którego kompozytor udzielił u schyłku swojego życia Jagodzie Jędrychowskiej.
Jak czytać „Pisma”?
Strukturę książki zorganizowano według klucza tematyczno-problemowego, a ujęcie treści w krótkie i niezależne rozdziały pozwala na dowolność w kolejności ich czytania. Roman Palester porusza szerokie spektrum zagadnień, przybliżając rozmaite problemy nurtujące ówczesnych entuzjastów sztuki. Wybór tematów jest subiektywny i można spodziewać się dużej różnorodności – od „Bogurodzicy”, przez domniemane listy Fryderyka Chopina, po rozważania na temat fałszerstwa w malarstwie czy pisarską twórczość Witolda Gombrowicza.
Trylogia w komplecie
W tomie I – Zawsze myliłem się w polityce – znalazły się studia i szkice analityczne, polemiki, wywiady, przemowy oraz emitowane na falach Radia Wolna Europa w latach 1952–1972 komentarze kulturalne, w których Palester omawiał bieżące wydarzenia muzyczne, plastyczne i literackie. Portrety, czyli tom II, to ponad dwieście tekstów przybliżających sylwetki postaci ze świata kultury – muzyki, sztuk plastycznych, architektury, literatury i filozofii – począwszy od średniowiecza aż po współczesność. W tomie III założono odmienną perspektywę, bowiem kompozytor spogląda na sztukę przez pryzmat dzieł, kierunków i zagadnień. Omawiane tematy traktuje kompleksowo, przybliżając konteksty kulturalne i historyczne.
Publikacja jest owocem pracy zespołu specjalistów, którzy przygotowali również poprzednie tomy „Pism” Romana Palestra. Wydanie powstało pod redakcją Violetty Wejs-Milewskiej, Lecha Dzierżanowskiego, Beaty Bolesławskiej-Lewandowskiej, Iwony Lindstedt oraz Artura Zaguły.
Książkę można znaleźć w stacjonarnej księgarni PWM, księgarniach internetowych: pwm.sklep.pl empik.com, alenuty.pl, liber.pl oraz dobrych księgarniach muzycznych w całym kraju.
O autorze:
Roman Palester (1907–1989) – wybitny polski kompozytor, pianista, publicysta muzyczny oraz komentator kulturalny Radia Wolna Europa w Monachium. Od 1949 roku do końca życia przebywał na emigracji politycznej w Monachium i Paryżu, co stało się bezpośrednią przyczyną wykluczenia go ze Związku Kompozytorów Polskich oraz objęcia zapisem peerelowskiej cenzury dzieła i nazwiska autora Konfliktu Marsjasza (uchylonym w 1977 roku).
Najczęściej czytane:
Blisko 400 muzyków i chórzystów, boska interwencja i absolutny triumf kompozytora – prawykonanie oratorium pasyjnego Męka Pana naszego Jezusa Chrystusa w 1838 r. wprost zelektryzowało muzyczną Warszawę. Dzieło to uznaje się za najwybitniejsze osiągnięcie polskiej muzyki religijnej XIX wieku. Dlaczego jednak do premierowego wykonania doszło dopiero w czerwcu, nie zaś – jak zamierzał twórca – w czasie Wielkiego Tygodnia? W kolejnej odsłonie cyklu Historia pewnego utworu przyjrzymy się niedotrzymanym obietnicom i przetrzymanym nutom.
Fundacja Pamięci Johna Simona Guggenheima (The John Simon Guggenheim Memorial Foundation) ogłosiła tegorocznych stypendystów Guggenheima – 198 wybitnych osób ze świata nauki i sztuki współczesnej, reprezentujących 53 dyscypliny, wybranych w rygorystycznym procesie aplikacji spośród prawie 3500 kandydatów. Wśród stypendystów, którzy otrzymali grant na realizację swojej działalności, jest Krzysztof Wołek – kompozytor związany z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.
Écoute na sopran i kwartet smyczkowy jest nową wersją kompozycji Słuchaj na sopran, klarnet, skrzypce, perkusję i fortepian, której prawykonanie odbyło się w grudniu ubiegłego roku w podczas bydgoskiego Festiwalu Art Mintaka. 22 kwietnia dzieło zostanie wykonane po raz pierwszy podczas paryskiego festiwalu, prezentującego najnowszą muzykę europejską.
Jagoda Szmytka jest kompozytorką, artystką i badaczką artystyczną. Muzykę łączy ze sztukami pięknymi i głęboką refleksją z zakresu takich dziedzin humanistyki, jak filozofia, estetyka czy historia sztuki. W katalogu jej twórczości znajdziemy m.in. dzieła solowe, utwory pisane na amplifikowane zespoły kameralne, instalacje performatywne, a także kompozycje wpisujące się w konwencję teatru muzycznego. W kwietniu, jako nasza Kompozytorka Miesiąca, odkrywa przed nami tajemnice procesu twórczego i zaprasza w gościnne progi swojej pracowni kompozytorskiej.
Aż trzy publikacje książkowe wydane przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne w minionym roku zostały nominowane w konkursie PTWK Najpiękniejsze Książki Roku 2024. Jury doceniło pozycje: Muzyka Polska po Szymanowskim Adriana Thomasa, Estetyka muzyki Rogera Scrutona oraz Karnawał zwierząt Piotra Kamińskiego.
Jean-Philippe Rameau (1683-1764) wzbudzał wiele emocji. Wywarł nieoceniony wpływ na bieg historii i teorii muzyki, a jego spojrzenie na zasady rządzące kompozycją było – jak na XVIII wiek – innowacyjne. Postać francuskiego muzyka o wszechstronnych zainteresowaniach i oświeceniowym umyśle przybliża Christophe Rousset w najnowszej Małej Monografii wydanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Premiera książki już dziś.
Natura, budząca się znów do życia feerią barw i zapachów, przynosi nam także nowe, wiosenne bogactwo dźwięków i muzycznych inspiracji. Kwiecień witamy prawykonaniami dwóch dzieł z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego: Karatachi no Hana Marcela Chyrzyńskiego we Wrocławiu i SurVanTutti Hanny Kulenty w Krakowie.
Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga w Kielcach ogłasza konkurs kompozytorski na utwór symfoniczny inspirowany nowelą Stefana Żeromskiego „Puszcza jodłowa”, a w szczególności jednym z zawartych w niej wątków: historycznym, przyrodniczym lub magicznym. Konkurs wpisuje się w Rok Stefana Żeromskiego – 20 listopada 2025 minie bowiem setna rocznica śmierci pisarza.
Podczas Gali Muzyki Klasycznej, która odbyła się w 30 marca w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, poznaliśmy laureatów Fryderyków – najważniejszych polskich nagród fonograficznych, przyznanych w dwunastu kategoriach. ANAKLASIS, marka prężnie działającą pod auspicjami Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, została uhonorowana aż trzema statuetkami.
Józef Koffler uznawany dziś za „pierwszego polskiego dodekafonistę” będzie bohaterem spotkania organizowanego przez Związek Kompozytorów Polskich, które zwieńczy prawykonanie odnalezionego po dziewięćdziesięciu latach od powstania Kwartetu smyczkowego op. 20.
