Aktualności
Polscy Kompozytorzy Dzieciom: Feliks Rybicki
2025-01-14
Feliks Rybicki, kompozytor i pedagog, wywarł ogromny wpływ na edukację muzyczną w Polsce, szczególnie dzięki swoim pedagogicznym utworom fortepianowym. Z okazji 80-lecia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, przypominamy jego twórczość, która nadal inspiruje młodych muzyków i nauczycieli.
Od początku istnienia Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, serie pedagogiczne stanowiły istotną oraz liczną grupę powstających publikacji. Nagradzane na konkursach i festiwalach budowały prestiż Oficyny, ponadto wnosiły wielką wartość pedagogiczną do szkolnictwa muzycznego w Polsce, o czym świadczyć mogą wznowienia wielu tytułów. Z okazji 80 lat istnienia PWM-u, powstał cykl artykułów Polscy Kompozytorzy Dzieciom, poświęcony twórcom, którzy dużą część swojej pracy artystycznej poświęcili młodym adeptom sztuki muzycznej.
Pierwszym z kompozytorów, którego sylwetkę chcemy przybliżyć, jest Feliks Rybicki (24.01.1899-4.08.1978) – polski kompozytor, pedagog i dyrygent, znany pod pseudonimami Alban Ryks i Zbigniew Szarecki.
Debiutował na stanowisku dyrygenta w Filharmonii Warszawskiej. Współpracował również z amatorskimi i szkolnymi zespołami instrumentalnymi i chóralnymi: Towarzystwem Śpiewaczym „Lutnia”, chórem i orkiestrą w Centralnych Zakładach Wojskowych w Rembertowie, Chórem Oratoryjnym przy Filharmonii Warszawskiej oraz z teatrami warszawskimi. Równolegle pracował jako pedagog – uczył śpiewu chóralnego w gimnazjach Warszawy oraz wykładał w Szkole Muzycznej im. Mieczysława Karłowicza i Kolegium Muzycznym, które współtworzył. Był również profesorem dyrygentury w PWSM w Sopocie, prowadził kurs dyrygentury dla kapelmistrzów wojskowych przy PWSM w Warszawie oraz kierował orkiestrą i chórem PLM w Warszawie. Dodatkowo w okresie okupacji uczył gry na fortepianie, występował w kawiarniach warszawskich, kierował chórem i przedstawieniami operetkowymi w Teatrze Miasta Warszawy.
Za swoją twórczość Rybicki otrzymał liczne nagrody: I nagrodę na konkursie Liry Polskiej w Warszawie za Jej obraz – kartka z albumu (przed 1929), III nagrodę na konkursie Liry Polskiej za Petite valse (przed 1929), I nagrodę na konkursie Towarzystwa Śpiewaczego „Echo-Macierz” za Opowieść o tęskniącej królewnie na chór męski (1931), Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci (1952, 1977), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1956), Nagrodę PR i ZAiKS za pieśni młodzieżowe (1956), wyróżnienie MKiS za pracę pedagogiczną (1959), nagrodę państwową III stopnia za twórczość artystyczną (1962).
Twórczość kompozytorska Rybickiego obejmuje ponad 50 opusów, a szczególne znaczenie zyskały kompozycje fortepianowe o charakterze pedagogicznym, przeznaczone dla dzieci i młodzieży. Najbardziej znanym dziełem Feliksa Rybickiego jest wydany w 1936 r. zbiór Gram wszystko, który doczekał się sześciu wznowień oraz nowej, kolorowej szaty graficznej, a także zbiory Mały modernista czy Już wszystko gram. Ważnym elementem twórczości Rybickiego są Etiudy na lewą rękę oraz Pierwsze kroki – 100 czytanek dla początkujących na 2 i 4 ręce, które są pomocne w rozwijaniu umiejętności technicznych gry na fortepianie. W swoich kompozycjach Rybicki wykorzystywał klasyczne modele formalne, tonalność dur-moll oraz elementy inspirowane polskim folklorem, co nadawało jego kompozycjom charakterystyczny i rozpoznawalny styl.
Feliks Rybicki pozostawił trwały ślad w historii edukacji muzycznej w Polsce. Jego utwory nadal są wykorzystywane w procesie nauczania gry na fortepianie, stanowiąc cenny zasób dla nauczycieli oraz uczniów poszukujących wartościowych materiałów edukacyjnych. Utwory Rybickiego o programowych tytułach, takich jak Karuzela, Skakanka czy Wróbelki, nawiązują do otaczającego nas świata i bardzo pobudzają wyobraźnię młodych instrumentalistów. Kompozycje te znane są również poza Polską. W 2022 roku Polskie Wydawnictwo Muzyczne doprowadziło do nagrania serii utworów Rybickiego, które były elementem towarzyszącym Konkursowi pianistycznemu dla dzieci i młodzieży w Japonii „Muzyka z kraju Chopina”, realizowanemu w ramach Programu „Kultura inspirująca”. Nagrania dostępne są na platformie YouTube PWM.
Zbiory utworów dziecięcych i pedagogicznych:
Gram wszystko op. 22,
Mały modernista op. 23,
Już gram op. 24,
Pierwsze kroki op. 19,
100 czytanek dla początkujących na 2 i 4 ręce w obrębie 5 tonów,
Zaczynam grać op. 20, łatwe utwory dla początkujących,
Album dla młodzieży na fortepian,
Pieśni ludowe w łatwym układzie,
Etiudy na lewą rękę, z. 1-3.
Więcej utworów z Serii Pedagogicznej PWM znajdziesz tutaj.
Najczęściej czytane:
Blisko 400 muzyków i chórzystów, boska interwencja i absolutny triumf kompozytora – prawykonanie oratorium pasyjnego Męka Pana naszego Jezusa Chrystusa w 1838 r. wprost zelektryzowało muzyczną Warszawę. Dzieło to uznaje się za najwybitniejsze osiągnięcie polskiej muzyki religijnej XIX wieku. Dlaczego jednak do premierowego wykonania doszło dopiero w czerwcu, nie zaś – jak zamierzał twórca – w czasie Wielkiego Tygodnia? W kolejnej odsłonie cyklu Historia pewnego utworu przyjrzymy się niedotrzymanym obietnicom i przetrzymanym nutom.
Fundacja Pamięci Johna Simona Guggenheima (The John Simon Guggenheim Memorial Foundation) ogłosiła tegorocznych stypendystów Guggenheima – 198 wybitnych osób ze świata nauki i sztuki współczesnej, reprezentujących 53 dyscypliny, wybranych w rygorystycznym procesie aplikacji spośród prawie 3500 kandydatów. Wśród stypendystów, którzy otrzymali grant na realizację swojej działalności, jest Krzysztof Wołek – kompozytor związany z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.
Écoute na sopran i kwartet smyczkowy jest nową wersją kompozycji Słuchaj na sopran, klarnet, skrzypce, perkusję i fortepian, której prawykonanie odbyło się w grudniu ubiegłego roku w podczas bydgoskiego Festiwalu Art Mintaka. 22 kwietnia dzieło zostanie wykonane po raz pierwszy podczas paryskiego festiwalu, prezentującego najnowszą muzykę europejską.
Jagoda Szmytka jest kompozytorką, artystką i badaczką artystyczną. Muzykę łączy ze sztukami pięknymi i głęboką refleksją z zakresu takich dziedzin humanistyki, jak filozofia, estetyka czy historia sztuki. W katalogu jej twórczości znajdziemy m.in. dzieła solowe, utwory pisane na amplifikowane zespoły kameralne, instalacje performatywne, a także kompozycje wpisujące się w konwencję teatru muzycznego. W kwietniu, jako nasza Kompozytorka Miesiąca, odkrywa przed nami tajemnice procesu twórczego i zaprasza w gościnne progi swojej pracowni kompozytorskiej.
Aż trzy publikacje książkowe wydane przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne w minionym roku zostały nominowane w konkursie PTWK Najpiękniejsze Książki Roku 2024. Jury doceniło pozycje: Muzyka Polska po Szymanowskim Adriana Thomasa, Estetyka muzyki Rogera Scrutona oraz Karnawał zwierząt Piotra Kamińskiego.
Jean-Philippe Rameau (1683-1764) wzbudzał wiele emocji. Wywarł nieoceniony wpływ na bieg historii i teorii muzyki, a jego spojrzenie na zasady rządzące kompozycją było – jak na XVIII wiek – innowacyjne. Postać francuskiego muzyka o wszechstronnych zainteresowaniach i oświeceniowym umyśle przybliża Christophe Rousset w najnowszej Małej Monografii wydanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Premiera książki już dziś.
Natura, budząca się znów do życia feerią barw i zapachów, przynosi nam także nowe, wiosenne bogactwo dźwięków i muzycznych inspiracji. Kwiecień witamy prawykonaniami dwóch dzieł z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego: Karatachi no Hana Marcela Chyrzyńskiego we Wrocławiu i SurVanTutti Hanny Kulenty w Krakowie.
Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga w Kielcach ogłasza konkurs kompozytorski na utwór symfoniczny inspirowany nowelą Stefana Żeromskiego „Puszcza jodłowa”, a w szczególności jednym z zawartych w niej wątków: historycznym, przyrodniczym lub magicznym. Konkurs wpisuje się w Rok Stefana Żeromskiego – 20 listopada 2025 minie bowiem setna rocznica śmierci pisarza.
Podczas Gali Muzyki Klasycznej, która odbyła się w 30 marca w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, poznaliśmy laureatów Fryderyków – najważniejszych polskich nagród fonograficznych, przyznanych w dwunastu kategoriach. ANAKLASIS, marka prężnie działającą pod auspicjami Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, została uhonorowana aż trzema statuetkami.
Józef Koffler uznawany dziś za „pierwszego polskiego dodekafonistę” będzie bohaterem spotkania organizowanego przez Związek Kompozytorów Polskich, które zwieńczy prawykonanie odnalezionego po dziewięćdziesięciu latach od powstania Kwartetu smyczkowego op. 20.
