Aktualności
Inspiracje "III Symfonii" H. M. Góreckiego
2010-11-17
"[Górecki] szukał inspiracji (w tym przypadku na próżno) w Dziełach wszystkich Oskara Kolberga. Całkiem niespodziewanie natrafił na opis przerażających, okrutnych czynów popełnianych przez gestapo w okolicy Zakopanego." W książce pt. „Palace”: Katownia Podhala, wydanej w 1970 roku, Alfons Filar i Michał Leyko opowiadają, jak pensjonat o nazwie „Palace” został na początku II wojny światowej zaanektowany przez Niemców; jego piwnic używano do więzienia i torturowania podejrzanych osób polskiego pochodzenia. Po wojnie odnaleziono liczne napisy wydrapane na ścianach i drzwiach cel więziennych. Większość z nich zawierała same tylko nazwiska, niektóre opatrzone były datami i informacjami o wieku czy rodzinnej wsi ofiary. Górecki wybrał najbardziej wzruszające graffiti – krótkie zdanie widoczne na jednej zamieszczonych w książce fotografii. Napisała je góralka – osiemnastoletnia Helena Wanda Błażusiakówna ze Szczawnicy, więziona od 25 XI 1944 roku. Jest to prosta prośba dziewczyny skierowana do jej matki oraz do matki Bożej: „O Mamo, nie płacz, nie – Niebios Przeczysta Królowo, Ty zawsze wspieraj mnie”. Nad tym napisane, przy nazwisku, dodany był krzyż i słowa: „Zdrowaś Mario”.(…) Kompozytor nie wiedział, że ten właśnie tekst ma swoją własną historię. Po pierwszych wykonaniach i transmisji Symfonii przez Polskie Radio Górecki otrzymał sporo listów od dawnych mieszkańców Lwowa. W krótkiej, lecz zakończonej klęską walce o obronę miasta w 1918 roku poniosło śmierć wielu jego mieszkańców. Wśród najsławniejszych bohaterów był również czternastoletni ochotnik Jurek Bitschan, który poprzez swą śmierć stał się symbolem patriotyzmu dla obrońców miasta. Pieśń obrońców Lwowa, Mamo najdroższa, bądź zdrowa, wysławia jego pamięć; wiersze drugi, trzeci czwarty 4 zwrotki najwyraźniej cytują jego słowa, gdy padał raniony śmiertelnie; są one niemal słowo w słowo repliką napisu w katowni „Palace”.
(A. Thomas, Górecki, tłum. E. Gabryś,PWM 1998, s. 112-113)
Najczęściej czytane:
Blisko 400 muzyków i chórzystów, boska interwencja i absolutny triumf kompozytora – prawykonanie oratorium pasyjnego Męka Pana naszego Jezusa Chrystusa w 1838 r. wprost zelektryzowało muzyczną Warszawę. Dzieło to uznaje się za najwybitniejsze osiągnięcie polskiej muzyki religijnej XIX wieku. Dlaczego jednak do premierowego wykonania doszło dopiero w czerwcu, nie zaś – jak zamierzał twórca – w czasie Wielkiego Tygodnia? W kolejnej odsłonie cyklu Historia pewnego utworu przyjrzymy się niedotrzymanym obietnicom i przetrzymanym nutom.
Fundacja Pamięci Johna Simona Guggenheima (The John Simon Guggenheim Memorial Foundation) ogłosiła tegorocznych stypendystów Guggenheima – 198 wybitnych osób ze świata nauki i sztuki współczesnej, reprezentujących 53 dyscypliny, wybranych w rygorystycznym procesie aplikacji spośród prawie 3500 kandydatów. Wśród stypendystów, którzy otrzymali grant na realizację swojej działalności, jest Krzysztof Wołek – kompozytor związany z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.
Écoute na sopran i kwartet smyczkowy jest nową wersją kompozycji Słuchaj na sopran, klarnet, skrzypce, perkusję i fortepian, której prawykonanie odbyło się w grudniu ubiegłego roku w podczas bydgoskiego Festiwalu Art Mintaka. 22 kwietnia dzieło zostanie wykonane po raz pierwszy podczas paryskiego festiwalu, prezentującego najnowszą muzykę europejską.
Jagoda Szmytka jest kompozytorką, artystką i badaczką artystyczną. Muzykę łączy ze sztukami pięknymi i głęboką refleksją z zakresu takich dziedzin humanistyki, jak filozofia, estetyka czy historia sztuki. W katalogu jej twórczości znajdziemy m.in. dzieła solowe, utwory pisane na amplifikowane zespoły kameralne, instalacje performatywne, a także kompozycje wpisujące się w konwencję teatru muzycznego. W kwietniu, jako nasza Kompozytorka Miesiąca, odkrywa przed nami tajemnice procesu twórczego i zaprasza w gościnne progi swojej pracowni kompozytorskiej.
Aż trzy publikacje książkowe wydane przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne w minionym roku zostały nominowane w konkursie PTWK Najpiękniejsze Książki Roku 2024. Jury doceniło pozycje: Muzyka Polska po Szymanowskim Adriana Thomasa, Estetyka muzyki Rogera Scrutona oraz Karnawał zwierząt Piotra Kamińskiego.
Jean-Philippe Rameau (1683-1764) wzbudzał wiele emocji. Wywarł nieoceniony wpływ na bieg historii i teorii muzyki, a jego spojrzenie na zasady rządzące kompozycją było – jak na XVIII wiek – innowacyjne. Postać francuskiego muzyka o wszechstronnych zainteresowaniach i oświeceniowym umyśle przybliża Christophe Rousset w najnowszej Małej Monografii wydanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne. Premiera książki już dziś.
Natura, budząca się znów do życia feerią barw i zapachów, przynosi nam także nowe, wiosenne bogactwo dźwięków i muzycznych inspiracji. Kwiecień witamy prawykonaniami dwóch dzieł z katalogu Polskiego Wydawnictwa Muzycznego: Karatachi no Hana Marcela Chyrzyńskiego we Wrocławiu i SurVanTutti Hanny Kulenty w Krakowie.
Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga w Kielcach ogłasza konkurs kompozytorski na utwór symfoniczny inspirowany nowelą Stefana Żeromskiego „Puszcza jodłowa”, a w szczególności jednym z zawartych w niej wątków: historycznym, przyrodniczym lub magicznym. Konkurs wpisuje się w Rok Stefana Żeromskiego – 20 listopada 2025 minie bowiem setna rocznica śmierci pisarza.
Podczas Gali Muzyki Klasycznej, która odbyła się w 30 marca w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, poznaliśmy laureatów Fryderyków – najważniejszych polskich nagród fonograficznych, przyznanych w dwunastu kategoriach. ANAKLASIS, marka prężnie działającą pod auspicjami Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, została uhonorowana aż trzema statuetkami.
Józef Koffler uznawany dziś za „pierwszego polskiego dodekafonistę” będzie bohaterem spotkania organizowanego przez Związek Kompozytorów Polskich, które zwieńczy prawykonanie odnalezionego po dziewięćdziesięciu latach od powstania Kwartetu smyczkowego op. 20.
